ürkçeyi, bilerek veya bilmeden tahribe kalkışanların en kolay ve en çok kullandıkları uydurma ek “sal” ve “sel” dir. Başlangıçta az sayıda kullanılan “sal” ve “sel” eki son yıllarda TRT’nin de gayretiyle dilimizi acınacak bir hâle getirmek istidadını göstermektedir. Aşağıda vereceğimiz “sal” ve “sel” li uydurma kelimelerin hepsi TRT’nin çeşitli yayınlarında kullanılan kelimelerden seçilmiştir.
“Sal” ve “sel” âşıklarına göre, bu ek Türkçe, Arapça, Fransızca veya herhangi bir dildeki bir kelimenin arkasına getirildi mi o kelime Türkçe olur. Mantık, tarih, din, hukuk, akıl, cin, ruh gibi kelimelerin hepsi Arapça’dan Türkçeye geçmiş kelimelerdir ama bunlara ( î ) eki ekleyeceğimiz yerde “sal” veya “sel” eki eklenip sırasıyla “Mantıksal, Tarihsel, Dinsel, Hukuksal, Akılsal, Cinsel, Ruhsal” denilirse bu kelimeler Türkçe olur. Ama aynı kimseler “sal”, “sel” ekini “Adlî, Askerî, Millî, Mâlî ” kelimelerinin sonuna getirerek “Adilsel, Askersel, Millisel, Malsal ” yapamamışlardır.
Türkçe sevgisinden ve bilgisinden mahrum olan bu beyler “sal” ve “sel” ekini Türkçe kelimelerin arkasına getirerek de birtakım ucûbeler yapabilmişlerdir. Meselâ “ köysel” böyledir. Ama her ne hikmet ise “yersel” demeyip “yerel”‘i tercih etmişlerdir. Dil bilginlikleri (!) kendilerinden menkul bu zevâta göre, “sel” eki Fransızca kelimeleri de Türkçeleştirebilmektedir.
Bu gibi kelimelerin başında “ istatistiksel ve kliniksel” kelimeleri cidden dâhiyâne (!) buluşlardır. Bu beylerin “ futbolsal, taçsal, kornersel” diyecekleri günler de herhalde uzak değildir. Uydurma eklerle Türkçeleştirilen kelimeler arasında tabiatiyle “ noktasal ve parasal” ı da unutmamak gerekir.
Şaka bir tarafa, bu gidişe muhakkak dur demek lazımdır. Türkçeyi çürük bir “ sal” a bindirip, gelişi güzel bir “sel” e bırakmak dilimize karşı bir saygısızlıktır.
Prof. Dr. Orhan F. Köprülü
