“Kırımlı İsmail Bey Gaspıralı 29
Nisan 1984 tarihinde İstanbul’a gelerek Sultan II. Abdülhamid Han’a Bir mektup
takdim etti. Mektuba ilave olarak sunulan ve özel bir şekilde hazırlanmış bir
belgede de 1893 yılına kadar Bahçesaray, Kazan, Taşkent ve diğer bazı
şehirlerde basılan bazı İslami eserlerin listesi yazılmaktadır. Bu listedeki
eserler Gaspıralı tarafından II. Abdülhamid Hân’a takdim edildi. Abdülhamid Han’da kendisine Osmanlı Nişanı verdi. İsmail Bey
Gaspıralı’nın Sultan II. Abdülhamid Hân’a yazdığı mektup aşağıdadır.”
————-
Şevketlû, adaletlû, zât-ı akdes-i
şâhânelerine;
rz-ı
ihlâs ve duâ-yı fâriza babında Rusya zâdegân-ı İslâmiyyesinden Bahçesaray’da
neşr olunan Tercüman ceridesinin ser muharriri ve sahib-i imtiyazı İsmail
Gaspirinskiy kullarının takdimnâme-i çâkerâneleridir.
1177
sene-i hicriyyesinden itibaren Rusya’da hurûfât-ı İslâmiyye peyda olup bu
zamana kadar dört yüzden mütecaviz muhtelif kütûb-i İslâmiyye neşredilmiştir.
Bunların ekseri tedrisât-ı diniyye ile mesâil-i şer’iyyeden bahis olarak fennî
ve edebî kitablar pek az bulunup ancak bu beş on seneden beri 40-50 adedi
meydan-ı intişâra çıkarılmıştır.
Rusya’da
ekser kütûb-i İslâmiyye Kazan’da tab’ olunub her sene külliyetli olarak Kelâm-ı
Şerif ve Arabî ders kitapları basılmaktadır. Bâdehû bir mikdar kütüb ve risâil
kullarının Bahçesaray’da bulunan matbaasında basılıp ara sıra Tiflis’de,
Taşkent’de, Bakü’de, Petersburg’da dahi neşredilmektedir.
Zât-ı
akdes-i şahaneleri en büyük hâmi-i din ve maarif oldukları ve umûr-u
tedrisiyyeye olan himmet-i âliyye-i mukaddese-i şahaneleri cemiâne hayret
vermede oldukları halde Rusya hududu dâhilinde neşr olunmakta olan Arabî ve
Türkî ve Farsî kütûb-i İslâmiyyesinden cem’ edebildiğim yüz otuz kıt’a
kitapları kütübhane-i şahanelerine takdime ictisâr eyledim.
İşbu
kitaplar arasında Semerkand’dan alınıp Petersburg’ta hıfz olunan “Hazret-i Osman Radiyallah-ı Anh Efendimiz
Hazretleri”nin Kelâm-ı Şerifinden aynen alınmış bir sâhife-i mübarek
ile acaib âsâr-ı Türkî’den hatt-ı kadîm-i Türkî ile yazılmış Timur Kutlug
Han’ın emirnamesinden aynen alınmış sureti ve pek nadir bulunan bir kıt’a
“Babürnâme” ve “Mîr Ali Şirvânî”nin yazma divânı
bulunmaktadır.
Zât-ı
akdes-i şahanelerine semere-i ubudiyetim olan işbu takdimât-ı çâkerânemi lütfen
kabul ile bendelerini müşerref ve bu şeref ile bahtiyar buyurmalarını zât-ı
hazret-i şevketmeâblarından temenni ediyorum.
Fî 29
Rebiyülâhir sene 1312/1894
Çâkerleri
İsmail
Gasprinskiy
(mühür
İsmail 1302/1884)
Yard. Doç. Dr. İsmail Türkoğlu
