smanlı İmparatorluğu ile Avusturya imparatorluğu’nun temsil ettiği “Kutsal İttifak” arasında 1699’da imzalanan antlaşmaya “mekân” olan ve adını veren Karlovci (Karlofça) kasabası… Voyvodina Bölgesi’ndeki Srem şehrine bağlı kasaba, Belgrad’tan Macaristan’a giden kara ve demiryollarının üzerinde yemyeşil bir tarım merkezi…
İşte O Tepe, O “Çadır” ve O Kapı.
Karlovci kasabasının bu hâkim tepesi, Osmanlı’nın; alışmadığı “ilk”leri yaşamak zorunda kaldığı bir mekân. Avrupa’da ilk yenilginin ve büyük toprak kaybının tescil edildiği antlaşma bu şapelin yerinde bulunan çadırda gerçekleşti.
İlk defa taraflar çadırın ortasında kurulan yuvarlak masa etrafında müzakere yaptı. Dört taraf ülkenin temsilcileri, çadıra açılan dört ayrı kapıdan aynı anda girdi. Böylece, dört yüz yıl boyunca, gücünün tescili anlamında masaya en son oturan Osmanlı İmparatorluğuna daha masaya gelirken çöküşün başladığı kabul ettirilmiş oluyordu.
Bu çadırın yerine 18. asır başlarında inşa edilen “Barış Şapeli“, imar biçimi ile o çadırı, yuvarlak kubbesi ile de anlaşmanın imzalandığı masayı temsil ediyor. Dahası, aynen çadırda olduğu gibi 4 ayrı giriş kapısı var.
Bunlardan, ana girişin tam arkasındaki kapı, Karlofça Antlaşması’nda Osmanlı İmparatorluğunu temsil eden Hüseyin Paşa ve Dışişleri Bakanı Mehmed Efendi’nin girdiği kapı, özellikle inşa edilmesine rağmen tuğla duvarla kapatılıyor. Böylece, Türkler’e Avrupa kapılarının burada kapatıldığı ve artık ilelebet Avrupa’ya giremeyecekleri ilan edilmiş oluyordu. Bu durum 200 yıl böyle devam etti.
Sırp devleti, Türkiye’nin talebi üzerine, bu tuğlaların ilişkilerin gelişmesine mani olmaması için yıktı, diğer kapılarla aynı duruma getirdi. 26 Ocak 2009’da burada düzenlenen Karlofça Antlaşması’nın 310. Yıldönümü Törenleri’ne ilk defa Türkiye Cumhuriyeti temsilcisi de katıldı. Aynı imza gününde olduğu gibi, antlaşmaya taraf ülkelerin büyükelçileri, kendi ülkelerine ait kapılardan aynı anda içeri girdiler.
İşte fotoğrafın sağındaki bu kapıdan Cumhurbaşkanı Gül de girerek Avrupa’ya anlamlı bir mesaj verdi…
Nuh Albayrak
