oğu Türkistan’da kurulan Kâşgar devletinin elçisi olarak İstanbul’a gelen ve Sultan Abdülaziz Han ile görüşen Seyyid Yâkûb Han hem bir diplomat hem bir evliya ve mürşid idi. İstanbul’da talebeleri vardı. Sohbetlerinde yetişen talebelerinden birisi de Küçük Ayasofya Camiin’de türbesi bulunan İstanbul evliyasından Muhammed Kamil Efendi idi.
Muhammed Kamil Efendi önceleri Seyyid Yâkûb Han’a tabi olmayı düşünmemişti. Bir gün Seyyid Yâkûb Hân keşf ve keramet yoluyla onun kalbinden geçenleri anlayıp;
“-Kamil Efendi! Size feyz bizden gelir” buyurdu o anda Kamil Efendinin gönlü ona bağlandı. Bundan sonra vaaz ve nasihatlerini canla başla dinler oldu. Seyyid Yâkûb Han onu talebeliğe kabul etti. Daha sonra Seyyid Yâkûb Hân Hazretleri’nin ikamet ettiği dergâha yerleşti.
Seyyid Yâkûb Han hazretlerinin âniden İstanbul’dan gitmesi îcâb etmişti. Lâkin bu işi Kâmil Efendiye açmadı. Birlikte o gün bir kayığa binip Eyüp Sultan hazretlerini ziyârete gittiler. Ziyâretten sonra bir yere oturup sohbete başladılar. O sırada gökyüzünde sürüyle kuşlar belirdi.
Seyyid Yâkûb Han, Kâmil Efendiye kuşları gösterip;
“-Bunlar nereye gidiyorlar.” buyurdu.
O da;
“-Vatanlarına.” diye cevap verdi.
Bunun üzerine Seyyid Yâkûb Han;
“-Haydi biz de vatanımıza gidelim. Bu bir işârettir.” buyurdu.
Berâberce köprüye geldiler. Oradan bir kayıkla yanaşmış olan bir İngiliz gemisine bindiler. Kâmil Efendi hocasına hiçbir şey sormadı. Bindikleri gemi hareket etti. Birlikte İzmir’e geldiler. Burada Seyyid Yâkûb Han, Kâmil Efendiye Hindistan’a gideceğini söyleyip vedâ etti ve onun da İstanbul’a dönmesini bildirdi.
Kâmil Efendi, İstanbul’a döndüğünde vekil olarak Seyyid Yâkûb Hanın İstanbul’daki talebelerinin mânevî terbiyeleriyle uğraştı. Bir gün Seyyid Yâkûb Hanın Hindistan’ın Dehli şehrinde vefât ettiği haberi geldi. Kâmil Efendi bunun üzerine; “Bizde artık vekâlet kalmadı.” buyurdu ve büsbütün talebelerle ve başkalarıyla görüşmeyi kesti. Lâkin sevdikleri yine onun etrâfına toplanıp mânevî feyzlerinden ve bereketlerinden istifâde ettiler.
Kaynak:
-İstanbul Evliyaları – Türkiye Gazetesi yayınları
-Prof. Dr. Mehmet Saray – Rus İşgali Devrinde Osmanlı Devleti ile Türkistan Hanlıkları Arasındaki Siyasi Münasebetler
Ömer Ceyhun
