Dünya Harbi sırasında iki ateş arasında kalan Türkistanlı yiğitlerden biri de Nureddin Nemangani’dir. Nureddin Nemangani, Nemangan’ın Serdaba şehrinde 1905 yılında dünyaya gelir. İlk ve orta öğrenimini Nemangan medresesinde tamamlar.
1930 yıllarında Türkistan’da yapılan mecburi toprak reformu sırasında komünistler toprak sahiplerini sürgüne gönderir. Nureddin Nemangani’nin ailesi de toprak sahiplerinden birisi olduğu için 21 Haziran 1941 tarihinde Ukrayna’ya sürgün edilir.
Nemangani ve ailesi Almanların Ukrayna’yı işgal etmesine (4 Temmuz 1941) kadar burada kalır. 17 Kasım 1941’de Almanlara esir düşen Nureddin Nemangani, bir ay sonra gönüllü olarak “Türkistan Lejyonu”na katılır. Polonya’daki “Türkistan Lejyonu”nun 39 numaralı askeri olur. Nemangan medresesinde aldığı dini bilgileri 1942 yılının bahar aylarında cephedeki askerlere vermeye başlar.
Türkistan Lejyonunun imamı olan Nemangani bu arada Ruslara karşı da cephede savaşmaya devam eder. İkinci Cihan Harbi bitene kadar da “Türkistan Lejyonu”nun “Timur Taburu” ve 162 nolu Türk bölgesinde hizmet yapar. Görevi bilhassa tabur imamlığıdır.
1944 yılının sonunda Almanlar Doğu Türklerinden bir tümen hazırlar “Ost. Turkish Waffenband” Kumandanı Harun El Reşid Willheim’dir (Müslüman olmuş Alman).
Nemangani 1945 yılında savaş bittiğinde İtalya’da Amerikalılara teslim olur. İki yıl sonra Amerikalılar Nemangani ve diğer Türkistanlıları Münih’e getirerek serbest bırakırlar. 1950 yılına kadar Münih’te kalan Nemangani, o yıl ağustos ayında Türkiye’ye gitmeye karar verir ve yola çıkar. Ekimde İstanbul Tuzla’daki misafirhanede kalır, sonra da Adana’ya gider. Bu arada Tarsus’taki Kur’an Kursuna bir yıl devam eden Nemangani, 1956 yılında İstanbul’a gelerek dini tahsilini geliştirir.
1957 yılında da Almanya’ya dönerek savaştan arta kalan Türkistanlılara dini bilgi vermeye başlar. Bu arada 1958 yılında kurulan “Muhacir Müslümanları Dini Cemiyeti”nin Baş İmamı olur. Cemiyeti Almanya Federal hükümeti ve Başbakanı Konrad Adenauer de tasdik eder.
1976 yılına kadar Baş İmamlık görevini sürdürür. O yıl emekliye ayrılarak bir müddet İstanbul’da kaldıktan sonra Tarsus’a döner. 6 Eylül 2001 tarihinde de burada rahmet-i rahmana kavuşur. Nemangani, İstanbul’daki Karacaahmet mezarlığında medfundur.
Çağatay Koçer
