ıl 1923, üstelik sonları, Lozan Barış Andlaşması ikmâl edilmiş;
Cumhuriyet de ilân edilmiş.
Sabık Azerbaycan Maliye Bakanı Abdülvâsi Bey, Türkiye’ye sığınmış. Şehzadebaşı,
Hoşkadem sokağı 48 numarada kalıyor.
Abdülvâsi Bey hemen devlete
başvurmuş; Bakü Müslümanlarının sizler için topladığı yardım bankada… Madem
Kızılay’ınız Güney Asya’ya destek talebi için gidecek; oradan da geçiniz, diye
yalvarmakta.
Başvekâlet bu müracaatı araştırır, Abdülvâsi Bey’in “Rüşdünü” tasdik eder. Ancak, “Birinci Baki İstikrâz Bankası’na tevdi
edilen bu paranın Bolşevikler zamanında oradan alınıp alınmadığı veya ne
olduğu” bilinmemektedir.
Mesele Dışişleri’nin tetkikine sunulur. Bakü mümessilliği ve Moskova sefâretinin çabaları sonuçsuz kalır. Azerbaycan Türkleri’nin perişan hallerine rağmen, himmet edip Anadolu
Türklüğü’nün istiklâl ve haysiyeti adına topladıkları yardımın yerinde yeller
esmektedir!..
Millî mücadele büyük fedekârlıklarla kazanıldı. Bu zaferde Anadolu dışındaki Türk ve Müslüman’ın da maddî, manevî
muazzam katkısı vardır. Belge, satır aralarına düşmüş bir gözyaşı gibidir âdeta.
Lütfen, bu belgenin aslını ve transkripsiyonunu dikkatle okuyunuz.
Ûslüpteki sıcaklığa dikkat ediniz.
Ankara, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi’nden, temin ettiğimiz resmi sizin
ile paylaştığımız bu belgede Abdülvâsi Bey sürgünde iken bile milli mücadeleye
kaynak için çırpınmaktadır.
Belgenin aslı ve transkripsiyonu aşağıdadır:
Kaynak: Tarih ve Medeniyet
Prof. Dr. Mim Kemal Öke
