Kültürümüz

Türklerin Renk Sevgisi: Yeşil ve Beyaz

İ

stanbul’un İsveç elçiliğinde
çok uzun zaman çalışan d’Ohsson, III. Selim devri Türk devletini son derece iyi
incelemiş, Türk kaynaklarını çok büyük bir dikkatle ve etraflı bir şekilde
tetkik etmiştir. Bu arada yazarın çok iyi Türkçe bildiğini de ilâve etmek
yerinde olur.

D’Ohsson’un en büyük
hususiyetlerinden biri, birçok Batılı yazarın aksine Türkler ve Müslümanlar
hakkında peşin hükümleri olmaması, menfi duygular beslememesidir. D’Ohsson
hatıralarında Türklerin renk tercihleri üzerinde şunları nakleder:

“Türklerin en fazla beğendiği
renk, yeşil ve beyazdır. Bizzat padişahlar da, bu iki rengi tercih eder ve
bilhassa büyük merasimlerde yeşil ve beyazlı elbise giyerlerdi. I. Murat ve
III. Mehmed, elbiselerinde beyazdan başka bir renk kullanmamışlardır.
İmparatorluğun askerî sınıflarının işaretleri de istisnasız yeşilli yahut
beyazlıydı. Kimi tek renkli, kimi karışık yahut sırma işlemeli olurdu.

Bu âlâmetlerin üzerinde ya
Kur’an’dan âyetler yahut Hazreti Ali’nin kılıcı yer alırdı. Müslümanlar,
Zülfikar diye adlandırdıkları bu kılıca özel bir ehemmiyet verirlerdi. Beyaz
satenin, vezir-i âzamların merasim elbisesi yahut üniforması olduğu biliniyor.

Şeyh-ül İslâm beyaz çuhadan
elbise giyer. Bunların her ikisi de padişahın temsilcileridir. Biri ruhânî,
diğeri dünyevî iki temsilci.

Yeşil saten ayrıca eyalet
paşalarının resmî elbisesidir. Bunlar, hükümdarın eyaletlerdeki vekilleridir.
Ve o eyaletlerin idaresinden sorumludurlar.

Yeşil çuha ise, ulemanın merasim
elbisesidir. Bunlar padişahın otoritesi altında onun adına hareket eden din ve
adalet vekilleridir. Padişah ise en büyük din ulusu ve bütün Müslümanları’ın
ruhânî reisidir.

Bunların dışında Hazreti Ali’den
gelen bütün emirler yeşil sarık giyerler. Esasen yeşil sarık, münhasıran onlara
mahsustur. Onlar bu hususiyetleriyle milletin geri kalan kısmından
ayırdedilirler. Emîr olmayan hiçbir Müslüman yeşil sarık kullanamaz.

Ancak, kadın olsun, erkek olsun,
dileyen yeşil renkte elbise giyebilir. Zira Hazreti “Abbas ve Ali”
hanedanından gelen eski halifeliğin sona ermesi üzerine bu renk sadece Türkler
için değil bütün Müslümanlar için en seçkin renk olmuştur. Bu bakımdan devletin
muhtelif sınıflarında da hâkim renk yeşildir.

Yeşilden sonra diğer bütün
renkler, hattâ törece yasak edilen sarı ve kırmızı bile elbise ve mobilyada
birbirinden ayırdedilmeden kullanılır. Dine en bağlı kimseler bu şekilde
hareket eder.”

İlgili Gönderiler

1 / 62