uhara’da tutuklanan İtalyan tüccarlar Gavas, Meeza ve Lita, Sultan Abdülaziz Han’ın mektubu üzerine serbest bırakılmıştı. Bütün İtalyan gazeteleri padişahın mektubunu neşrederek, Osmanlı’ya teşekkür ediyordu.
Yıl 1863…Padişah Sultan Abdülaziz Han. Osmanlı’nın henüz üç kıtada hükmünün ve Türk İslam Alemi’nde ise sözünün geçtiği günler…
Aynı tarihlerde Türkistan’da da Buhara Hanlığı hüküm sürüyor. İtalya Devleti ile Buhara Hanlığı arasında ticari münasebetler var. İtalya’dan Gavas, Meeza ve Lita isimli Uç tüccar, ticaret için Buhara’ya gidiyor. Buhara’da İtalyan tüccarlar bir şüphe üzerine tutuklanarak hapse konuluyor.
Bütün İtalya kamuoyu tüccarların kurtarılması için, İtalyan hükümetine baskı yapıyor. İtalyan hükümeti, tüccarların serbest bırakılması için yaptığı teşebbüslerden bir türlü netice alamıyor. Çaresiz kalan hükümet tüccarların tahliyesi için Osmanlı Devleti’ne başvuruyor; Osmanlı Devleti’nin tüccarların serbest bırakılması için gerekli teşebbüslerde bulunmasını talep ediyor.
Buhara Hanı’na Name-i Hümayun
İtalyanlar’ın bu arzusu üzerine Sultan Abdülaziz Han, Buhara Hanı’na bir Name-i Hümayun (padişah mektubu) göndererek tutuklu bulunan Gavas, Meeza ve Lita isimli tüccarların serbest bırakılmasını istiyor. Buhara Hanı Osmanlı Sultanı’nın mektubunu alır almaz hapisteki tüccarları derhal serbest bırakıyor.
İtalya’nın Torino şehrinde bulunan Osmanlı sefiri, tüccarların serbest bırakılmasından sonra saraya gönderdiği mesajda; İtalyan tüccarların serbest bırakılması için Padişah’ın Buhara Hanı’na yazdığı Name-i Hümayun’un istisnasız bütün İtalyan gazetelerinde yayınlandığını, tahliyeden dolayı italyan kamuoyunda büyük bir sevinç ve memnuniyet meydana geldiğini, gazetelerde Osmanlı’ya teşekkür yazıları yazıldığını belirtiyor.
Numan A.Ünal
