âtih Sultan Mehmed Hân fethettiği bu güzel şehri, gerçek bir Pâyitaht haline getirmek için, bütün
ömrünce çalıştı.
Hemen fethin yılı olan 1453’ün Eylül Ayına kadar, Anadolu ve Rumeli
Beylerbeylerine gönderdiği Fermânlarla, 5000 ailenin acele, “Derseadet”e ulaştırılmasını istedi.
Bursa şer’iyye sicillerinde, bu hususa dair kayıtlar mevcuttur. Hâttâ
bazı ailelerin, yerlerini terketmek istememeleri, genç Fâtihi kızdırmış; sırf
bunun temini için, 1454 kışını Bursa’da geçirmiştir.
Büyük Cihangîr, daha sonra fethettiği bütün beldelerin bazı zengin,
sanatkâr ve tüccarlarını da, İstanbul’a yerleştirmeyi âdet edinmiştir… Gâzâ ve
savaşlarda esir edilen çiftçi ve ziraat ehlini; şehir dışındaki mümbit
arazilere iskân ederek, Derseadetin iâşe
meselesini halletmiştir.
Anadolu’dan ilk gelenler arasında;
Bursalılar | : | Eyüp Sultan’a, |
Trabzonlular |
: | Bâyezid Câmii civarına, |
Çarşamba Ovası Halkı |
: | Çarşamba semtine, |
Tireliler | : | Vefâ semtine, |
Kastamonulular |
: | Kazancı Mahallesine, |
Gelibolulular |
: | Tersâne’ye, |
Sinop ve Samsunlular |
: | Tophane’ye, |
Eğridirliler |
: | Eğri kapıya, |
İzmirliler | : | Büyük Galata’ya, |
Aksaraylılar |
: | Aksaray, |
Konya-Karamanlılar | : | Aksaray ve Fâtih semtlerine iskân edildiler. |
Diğer Müslüman Türkler |
: | Umumiyetle, Üsküdar’ı tercih etmişlerdir. |
Üsküplüler | : | Cibâli tarafına, |
Yenişehirliler | : | Yenikapı sahillerine yerleşmişlerdir. |
Mora Rumları |
: | Fener mahallesine |
Ermeniler | : | Lânga, Kumkapı ve Hasköy’e, |
Yahudiler | : | Tekfur-Sarayı ile Çıfıt Kapası civarına iskân edilmişlerdir. |
Prof.Dr. İsmet Miroğlu